साझाका ३७ विद्युतीय बस चौरमा, यात्रु लखरलखर सडकमा

यातायात लिमिटेडले चिनियाँ कम्पनी ९सिएचटिसी० सँग खरिद गरेको विद्युतीय बसलाई दुई महिनादेखि सडकमा नगुडाएर थन्काइएको छ । प्रतिबस डेढ करोड रुपैयाँ लागतमा खरिद गरिएको ती विद्युतीय बस अलपत्र भएका छन् । ४० वटा विद्युतीय बस खरिद गरेको साझाले तीन वटा मात्रै सञ्चालनमा ल्याएको छ । बाँकी ३७ वटामध्ये भक्तपुरको राधेराधेमा १७ र बनेपामा २० वटा पार्किङ गरेर राखिएको छ । 

यता, साझाका महाप्रबन्धक महेन्द्रराज पाण्डेले हालसम्म पनि गाडीको चेकजाँच भइरहेको जानकारी दिए । बिजुली बस चेक गर्न जिम्मा पाएको दिगो कम्पनीले गाडीको पूरै परीक्षण गरेपछि मात्र साझाको जिम्मेवारीमा आउने उनको भनाइ छ । ‘अहिलेसम्म गाडीको प्राविधिक निरीक्षण भइरहेको छ । पूरै चेकजाँच भएर साझाको मातहतमा आएपछि सञ्चालन गरिन्छ’, उनले भने । तर, निरीक्षण भएर गाडी कहिले सञ्चालनमा आउँछ रु यसको टुंगो भने छैन । 

साझाका एक जना कर्मचारीले चार्जिङ स्टेशनको अभावका कारण विद्युतीय बस सञ्चालनमा आउन नसकेको बताए । ३७ बससँगै साझाले २० वटा चार्जर पनि खरिद गरेको छ । तर, जडानका लागि उपयुक्त स्थानको अभावमा ती चार्जर प्रयोगविहीन बनेका हुन् । साझाले केन्द्रीय कार्यालय, पुल्चोकमा दुई वटा चार्जर जडान गरेको छ । साझाका सबै बस सञ्चालनमा ल्याउन चार्जिङ स्टेशनको व्यवस्थापन गरिनुपर्ने ती कर्मचारीको भनाइ छ । 

झण्डै ५६ करोडमा खरिद गरिएका सवारी साधन थन्काउँदा सर्वसाधारण आक्रोशित देखिन्छन् । भक्तपुर, राधेराधेका स्थायी बासिन्दा उमेश मैनालीले भने,‘बस ल्याएको महिनौं बितिसकेको छ । यही थन्काउँदा थन्काउँदै पूरानो भइसक्यो । यो गाडी पनि चलाउने भन्दाभन्दै वर्षौं बित्छ जस्तो छ १’ 

सर्वसाधारणलाई सास्ती 

काठमाडौं उपत्यकामा रातको समयमा बस नपाउँदा सर्वसाधारणले निकै हैरानी खेप्नुपरेको छ । यहाँको जनसंख्यालाई धान्ने भाडाका सवारी साधन काठमाडौंका सडकमा छैनन् । भाडाका ठूला सवारी साधन नहुँदा यात्रुहरु जोखिम मोलेरै यात्रा गर्न बाध्य देखिन्छन् । तर, सरकारले त्यत्रो लगानी गरेर ल्याएको विद्युतीय बस भने लामो समयदेखि थन्किएको छ । गाडी ल्याउने र विभिन्न बहाना बनाएर थन्काउने प्रवृत्तिले सरकारको लगानी बालुवामा पानी मिसाएझैं भएको जानकारहरुको बुझाइ छ । 

थोत्रा सवारी साधनमा यात्रुहरुले यात्रा गरिरहँदा सुविधासम्पन्न बस धुलोले ढाकिएर कुरुप देखिन्छन् । वातावरण तथा यात्रुको सहजतालाई मध्यनजर गर्दै ल्याइएका गाडी चौरमा थन्किँदा आमनागरिक चिढिनु स्वाभाविक हो । कुन रुटमा चल्छन् तीन वटा बस रु साझाले गत असारदेखि सञ्चालनमा ल्याएको तीन वटा विद्युतीय बस हाल दुई रुटमा गुडिरहेको छ । ब्याट्रीबाट चल्ने आठ दशमलव पाँच मीटर लम्बाइको बस चीनको नान्जिङ शहरमा रहेको ‘सीएचटीसी’ कम्पनीको उत्पादन हो । 

हाल एउटा बस लगनखेल–जावलाखेल–त्रिपुरेश्वर–लैनचौर–बाँसबारी हुँदै बूढानीलकण्ठसम्म गुड्छ । त्यस्तै, अर्का दुई वटा बस माछापोखरी–बालाजु–सोह्रखुट्टे–पूरानो बसपार्क–माइतीघर–नयाँ बानेश्वर–सिनामंगल–तीनकुने हुँदै एयरपोर्ट रुटमा राखिएका छन् । साझाले अहिले ल्याएका ती बस १२ मीटर लम्बाइको छ । अपांगमैत्री बसभित्र सिसिक्यामरा, डिस्प्ले बोर्ड, सीट बेल्टलगायतको सुविधा छ । त्यस्तै, बसमा दुई वटा ढोका छन् । ४२ सीटको यो बस एक पटक चार्ज गरेपछि दुई सय किलोमीटर गुड्छन् । सबै बस सञ्चालनमा आउँदा यात्रुहरुलाई निकै सहज हुने देखिन्छ । तर, महिनौंसम्म नगुड्दा सर्वसाधारणले आश मारेका छन् । 

यसो भन्छ यातायात मन्त्रालय 

भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयका प्रवक्ता शिवप्रसाद नेपालले पनि ती बसको हालसम्म परीक्षण कार्य भइरहेको बताए । ‘करिब १५ दिनअघि मन्त्रालयले सोध्दा इञ्जिनियरले परीक्षण गरिरहेका छन् भन्ने जवाफ आएको थियो । हामीले फटाफट परीक्षण गरेर सञ्चालनमा ल्याउन निर्देशन दिइसकेका छौं’, उनले भने,‘त्योभन्दा अरु त्यस्तो कुनै जानकारी आएको छैन ।’ 

सरकारले २०८६ सालसम्म नेपालमा इन्धनबाट चल्ने सवारी साधन विस्थापन गर्ने घोषणा गरिसकेको छ । यातायात क्षेत्रमा निजी क्षेत्रले धेरै हिस्सा ओगटेको हुनाले सरकारले आफ्नो लगानीमा बस भित्र्याउन लागेको हो । विद्युतीय बस खरिद गर्न सरकारले २०७६ साउनमा साझा यातायात सहकारी संस्थालाई तीन अर्ब रुपैयाँ निष्काशन गरेको थियो । 

लगानीको सुनिश्चितासाथ साझाको विशेषज्ञ टोलीले काम शुरु गरेको थियो । तर, २८ दिन नबित्दै मन्त्रालयले सबै काम रोक्न निर्देशन दिएको थियो । त्यसको डेढ वर्षपछि २०७७ फागुनमा खरिद प्रक्रिया अघि बढाइएको हो । त्यतिबेला सरकारले तीन सय वटा बस खरिद गर्ने योजना बनाएको थियो । सोहीअनुरुप पहिलो चरणमा तीन अर्बबाट करिब एक सय ५० वटा बस खरिद कार्य अघि बढाइएको थियो । हाल ४० वटा बस नेपाल भित्र्याइएको छ भने बाँकी चरणबद्ध रुपमा ल्याउने साझाले जानकारी दिएको छ ।