चुनाव हार्दैमा सकिँदैन चुनौतिको चाङ्ग मान्छेको जीवन सकिदैँन

“भनिन्छ ‘सबैले बलेकै आगो ताप्छन् ।” सफलतामा खुशी मनाउन लाग्ने भीडमा ‘बलेको आगो ताप्ने’ नेपाली संस्कारको प्रतिविम्ब देखिन्छ । तर, पराजयमा भने मानिस एक्लिन्छ । जीवन बुझ्ने र हारपछि जितको सम्भावना देख्नेहरुले पराजयलाई पहिलो खुड्किलो बनाएर आफूलाई निखार्दै अगाडि लम्किरहेका हुन्छन् ।

जितहार हरेक मानिसको जीवनमा आइरहने घटनाक्रम हो । यस अर्थमा जीवनको पर्यायवाची नै हो हारजित । यो चक्र घुमिरहन्छ, चलिरहन्छ । जहाँ जुनसुकै अवस्थामा पनि संघर्षपश्चात त्यसको परिणाम आइ हाल्छ।

विजय-पराजयको कुरा गर्दा हालै सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनमा धेरैले हारे भने थोरै (जति आवश्यक हो) ले मात्रै जित निकाले । कतिपयले वर्षौँसम्म जनप्रतिनिधि बन्ने धोको पूरा गर्न सकेनन् भने कयौँले दोहोरिने मौका पाए । जित्नेहरु त यसै खुशी छन्,उनीहरुको कुरा नगरौँ । तर हार्नेहरुको कुरा गर्दा उनीहरु कति विछिप्त होलान् त कतिलाई चुनावमा भएको खर्च सम्झेरै पसिना आउँछ होला । जे होस् हार्नु र जित्नु खेलको नियम हो, प्राप्त परिणामलाई स्वीकारेर अघि बढ्नुको विकल्प के छ र !

हारलाई जिन्दगीको अन्तिम बिन्दु मान्नेहरु पनि छन् यस धर्तीमा । दुई चार पटक हार्दैमा हरेस खानेहरु पनि छन् हाम्रै समाजमा । तर,हार सफलताको निम्ति एउटा गतिलो आधार बन्न सक्छ । राम्रो तयारीका साथ आगामी यात्रा तय गर्नेहरुका लागि जितले कुरिरहेको हुनसक्छ । तर,त्यसका लागि अठोट, प्रतिवद्धता, निरन्तरता र इमान्दारिता चाहिन्छ । ‘सफलतामा मात्तिने र असफलतामा आत्तिने’ हो भने अब्राहम लिंङ्कन आज दुनियाँका लागि प्रेरणादायी आदर्शका पात्र हुँदैनथे ।

अब उनै आदर्श पुरुष अब्राहम लिंङ्कनको कुरा गरौँ है त !

सन् १८०९ फेब्रुअरी १२ मा जन्मेका लिंङ्कनले अमेरिकामा धेरै पटक निर्वाचन लडे र पराजय भोगे । जीवनमा अनगिन्ति हण्डर,ठक्कर खाएर पनि उठ्दै हिंड्ने कोसिस गरे । फेरि लडे, अनि फेरि उठे । यो उनको जीवनको अत्यन्तै कहालीलाग्दो पाटो थियो ।

उनको परिवार सन् १८१६ ताका घरवारबिहीन हुन पुग्यो । तर, उनले संघर्ष भने जारी नै राखे । आमाको मत्युपश्चात अब्राहमले गर्दै आएको ब्यापार सन् १८३१ मा घाटामा गयो, तर पनि उनले फेरि चुनावमा भाग लिए । सन् १८३२ मा राज्य विधानसभाको चुनाव लडे तर हारे । चुनावमा हारेपछि उनी पढ्न चाहन्थे तर भर्ना हुन नपाएको दर्दनाक कहानी हामी पढ्न पाउँछौँ । त्यहि समयमा उनी जागिरबाट पनि निकालिएका थिए ।

सन् १८३३ ताका ऋण खोजेर व्यवसाय शुरु गरे तर उनलाई फेरि सफलता मिलेन । १७ बर्षसम्म अब्राहम ऋणमै डुबिरहे । अनगिन्ति चोटबाट खारिदै आएका उनको जीवन संघर्ष यतिमै रोकिएन,सन् १८३५ मा विवाह गरे । तर,श्रीमतीको मृत्यु भयो र उनी डिप्रेसनजस्तो खतरनाक रोगको शिकार हुन पुगे । ६ महिनासम्म बेडरेस्ट गर्नुपर्यो ।

निको भएपछि सन् १८३८ मा राज्य विधानसभाको वक्ताको चुनाव लडे । उनले फेरि पनि हार्नु पर्यो । सन् १८४० मा इलेक्टर बन्न खोजे,त्यहाँ पनि सफलता हात परेन । उनको संघर्षको जीवन देखेर आफन्त साथीभाइहरु पनि वाक्कै भैसकेका थिए तर साथ छोडेका थिएनन् । थुप्रै हार खाएका उनी अन्तत: सफल हुनेमा दृढ थिए । सन् १८४३ र ४८ मा संसदको चुनावमा उठे दुवै पटक हार नै हात लाग्यो । सन् १८५४ मा सिनेटको चुनाव लडे र हारे,यो क्रम चलि नै रहयो । सन् १८५८ मा पुन: सिनेटकै चुनाव लड्ने हिम्मत गरे तर जित्न सकेनन् ।

“चुनाव हार्दैमा मान्छेको जीवन सकिदैँन” भन्ने उनको महान वाणीलाई अहिले निर्वाचनमा पराजय भोगेका उम्मेदवारहरुले पनि बुझ्नुपर्ने हुन्छ । असल व्यक्तित्व र जनताको पक्षमा राम्रो काम गर्नेहरुलाई ढिलोचाँडो जनताले पुरस्कृत गर्छन् भन्ने कुराको ज्वलन्त उदाहरण हुन् अब्राहम लिंकन । हारको चाङ्गबाट जुरुक्क उठ्दै सफलताको मन्जिल छुन हिंड्ने उनको अदम्य साहस देखेर विश्व नै त्यतिबेला अचम्मित थियो ।

यी यावत हण्डर ठक्करपश्चात उनले सन् १८६० को निर्वाचनमा सफलता प्राप्त गरे । चुनावमा सानदार मतले जितेर अब्राहम अमेरिकाको १६ औं राष्ट्रपति बन्न सफल भए । अमेरिकी जनताले उनलाई न्याय गरे । आफूले भोगेको दु:ख र हैरानीको बीचबाट उनको अदम्य साहसलाई सार्थक बनाउन सफल भए । अब्राहमले गृहयुद्दमा फसेको अमेरिकालाई शान्तितर्फ लगे । दासप्रथाको अन्त्य गरे । काला र गोरा जातिवीचको जातीय द्वन्द्वलाई अन्त्य गर्दै आफ्नो शासनकाल भब्य र सभ्य बनाउन सके ।

देशप्रतिको लगाव र जनताप्रतिको जिम्मेवारीलाई सदैव प्राथमिकतामा राख्ने अब्राहमको शासकीय शैली थियो । जुन उनको जीवनीबाट थाहा पाउन सकिन्छ । उनका धेरै बाणी छन् जसले जीवनमा संघर्षको सार्थकताबारे आँखा खोल्छ । हाम्रो समाजमा यस्ता असफलताको कथा बोकेर पनि सफलताको खुड्किलो उक्लदै गरेका कैयौं व्यक्ति छन् तिनीहरु पनि समाजका लागि प्रेरणादायी पात्र बन्न सक्छन् ।

“बाटो चिप्लो र खराब थियो । मेरो खुट्टा बारम्बार चिप्लियो,अर्को खुट्टाले बाटो खोजिरहें, तर म सम्हालिएँ र आफैंलाई भने, म लडेको छैन सिर्फ चिप्लिएको हुँ ।” – अब्राहम लिंङ्कन

पटक-पटकको असफलताले जीवनदेखि हार खाएकाहरुलाई अब्राहमको जीवन एक मार्गदर्शन बन्न सक्छ । अब्राहमले आफ्नो हारसंग सम्बन्धित रहेर भनेका यो जीवन्त भनाई हामी सबैलाई सफलताको मार्गदर्शन बन्न सक्छ । जुनसुकै क्षेत्रमा किन नहोस्, असफलतासंग संघर्ष र प्रेरणादायी सफलतालाई एक आपसमा बाँड्ने हो भने असफलताको कुण्ठाबाट बाहिर आउन सक्ने वातावरण बन्थ्यो कि !