धेरैतिर सम्बन्ध बिग्रिएको हल्ला चले

जन आस्था

जेठ ७, २०७४

सीताराम कट्टेल (धुर्मुस), कलाकार

कलाकारितासँगै भूकम्पपीडित जनताको लागि टहरा बनाउन सक्रिय सीताराम कट्टेल (धुर्मुस) एक समय एमाले अध्यक्ष केपी ओलीका प्रशंसक थिए । तर, यसपालि स्थानीय निर्वाचनमा कहीँ खुलेनन्, कतै आफ्नो प्रस्तुति दिएनन् पनि । सासू सीता घिमिरे गोदावरी नगरपालिकामा माओवादी तर्फबाट उपपमेयरको उम्मेदवार थिइन् । सासूका लागि भोट मागौँ, पार्टी मन नपर्ने । भोट नमागौँ, मन परेको पार्टीलाई मर्का पर्ने ! यस्तो बिलखबन्दमा परेपछि चुनावभरि ओछ्यान लगाएरै सुते । भूकम्प पीडितका लागि टहरा बनाउनुपूर्व नेपाल सरकारको सरसफाई दूतका रुपमा व्यवस्थित शौचालय निर्माणको प्रचारमा थिए । झापा, गौरादहका बासिन्दा धुर्मुस पहाड घर सोलुको नेचाबेतघारीमा जन्मिएका हुन् । उनको मतदाता नामावली काठमाडौंमा छैन । यसकारण मतदान पनि गरेनन् ।

० स्थानीय निर्वाचन कस्तो लाग्यो ?

– सम्पूर्ण मतपरिणाम आइसकेको छैन । त्यो नआइककन यसै भन्न सकिन्न । यद्यपि बीस वर्षपछाडि स्थानीय तहको निर्वाचन हुँदा पर्व आएकोझैं भएको छ । देशभर नै हर्ष र उल्लासको वातावरण देखें । मेरो यो प्रदेशमा नाम छैन । अरुले भोट हाल्ने, मैले नहाल्ने हुँदा कतै केही काम बिराएँ कि जस्तो लाग्यो । तर, नामै नभएपछि कुरै सकियो ।

० भूकम्पपीडितहरुको बस्तीमा लामो समयसम्म खटिनुभयो । तीन वटा बस्ती निर्माण सम्पन्न गरी हस्तान्तरणसमेत गरिसक्नुभएको छ । उनीहरूको भावना कस्तो पाउनुभयो ?

– जनताले खोजेको विकास, शान्ति, स्थायित्व हो । हिजोको दिनसम्म जनप्रतिनिधिविहीन स्थानीय निकायले आज जनप्रतिनिधि पाउने भएका छन् । ती आएसँगै छिटोभन्दा छिटो विकास हुन्छ, सबै पीडित जनताको समस्या हल हुन्छ भन्ने आशा पीडितहरुको बस्तीमा पलाएको छ । दुई वर्षको अवधिमा हामीले गाउँमा बसेर काम गरिरहँदा कतै गाविस सचिव नहुने, स्थानीय निकायका कर्मचारीले भनेको समयमा काम नगरिदिने समस्या झेल्यौँ । यस्तै पीडा जनताले सहेका हुन् । हामीले चुनेको प्रतिनिधि आएपछि अब काम छिटो–छरितोसँग हुन्छ भन्ने आशा राख्छु । हामीले न्याय पाउँछौं÷निकास पाउँछौं भन्ने नै जनताको धारणा थियो । अहिले त जे भए पनि आफूले चुनेका प्रतिनिधि आउने भएका छन् । काम गरेनन् भने घोक्रेठ्याक लगाउनसक्ने अवस्था छ । तर, यस अगाडि कुनै विकल्प थिएन ।

० पहाड र मधेसबीच दुरी बढिरहँदा सेतुको रूपमा मधेस झर्नुभयो । त्यहाँका मधेसी जनताको धारणा के पाउनुभयो ?

– ‘अहिलेसम्म कसैले नहेरेको ठाउँमा हाम्रालागि धेरै काम गरिदिनुभयो’ भनेका छन् । आखिर सबैले खोजेको विकास नै हो । हामी पनि तराई झर्नुअगाडि त्यहाँ धेरै गाह्रो हुन्छ, वाधा, अड्चन आउँछ भन्ने सुनेका थियौँ । तर, बिनाबाधा–अड्चन काम सम्पन्न ग¥र्यौं । वास्तवमा विकासका लागि कोही पनि बाधक हुँदो रहेनछ ।

० २० वर्षपछि आएका जनप्रतिनिधिले जनताका लागि कत्तिको काम गर्छन् भन्ने लाग्छ ?

– काम नगरी सुखै छैन † चुनाव जितेर कुर्सीमा मात्र बसिरहने, पीडितको समस्या जहाँको त्यहीँ भइरहने हो भने सञ्चारमाध्यमले फड्को मारेको यो युगमा घच्घच्याउँछ । लुकाएर, छिपाएर हुने चिजै छैन । ‘गर्दिनँ, सक्दिनँ’ भनेर सुख पाउने अवस्था छैन । पहिलाजस्तो झूठो आश्वासन बाँडेर चुनाव जित्ने पुरानै परिपाटी चल्लाजस्तो लाग्दैन । धेरैले आफ्नो जनप्रतिनिधि विकासप्रेमी नै चुनेका छन्जस्तो लाग्छ । मतदाता सचेत भइसकेका छन् । सबै जनाले काम नगरी सुखै छैन ।

० जनप्रतिनिधि सचेत भएको त भन्नुभयो । कुनै ग्राहक रेस्टुरेण्टमा पुगेर मेन्यु पल्टाउने र अन्तमा मःम–चाउमिन नै अर्डर गरेझैं फेरि पनि जनताले उही पुरानै पार्टीहरु रोजेका छन् नि !

– नयाँ पार्टीहरुको जिल्ला–जिल्लामा संगठन विस्तार नभएर होला । १ र २ नम्बर वडाको एलिट क्लास तप्का बस्ने काठमाडौंको प्रारम्भिक नतिजा जसरी आउँदैछ, विवेकशील, साझा पार्टीहरुका पक्षमा त्यसबाट बुझिन्छ कि, जनताले विकल्पचाहिँ खोजेका रहेछन् ।
० चुनावको मुखमा कलाकारलाई आफ्नो प्रचारका लागि तान्ने परिपाटी छ । तपाईंहरुलाई पनि त्यस्ता अफर आएनन् ?

– पार्टीमा आउनुपर्छ भनेर प्रस्ताव नआएका होइनन् । तर, हाम्रो अहिले त्यो समय होइन । हामी स्वतन्त्र रुपमा काम गर्न चाहन्छौँ । त्यही अडानमा अगाडि बढिरहेका छौँ । अहिले बेलै भएको छैन ।

० कहाँ–कहाँबाट आए प्रस्ताव ?

– (हाँसो) अहिले नभनौं ! केही ठूला पार्टी र केही नयाँ पार्टीबाट आए ।

० तपाईंकै सासूआमा पनि गोदावरीबाट उठ्नुभएको थियो । उहाँको प्रचारमा पनि देखिनुभएन त ?

– त्यो राजनीतिक इस्यु भयो । मम्मी लामो समयदेखि राजनीति र समाजसेवामा सक्रिय हुनुहुन्छ । त्यसको कदर गर्दै पार्टीले टिकट दियो । त्यो उहाँको व्यक्तिगत कुरा भयो । हामी स्वतन्त्र ढंगले काम गरिरहेका छौँ । हामीलाई यो पार्टी÷त्यो पार्टी भन्ने कुरै रहेन । आमा उठ्नुभयो । उहाँलाई शुभकामना÷शुभेच्छा दिनेबाहेक प्रचारमा गएनौँ पनि । ममात्र हैन, कुञ्जना पनि गइनन् । हामीले पहिलादेखि नै कुनै पार्टीको प्रचारमा नजाने, स्वतन्त्र भएर बस्ने अडान लिएका हौँ । यी सब आफूमा भर पर्ने कुरा रहेछ । हाम्रो प्रचारमा आइज भनेर कसैले पनि कर गरेनन् ।

० धुर्मुस–सुन्तलीले राजनीतिमा आउनकै लागि अहिले समाजसेवा गरिरहेका हुन् भन्छन् नि !

– त्यस्तो केही होइन । राजनीतिको जग खन्नका लागि समाजसेवामा होमिएका होइनौँ । सरकारलाई सघाउन हिँडेका सिकर्मी हौँ । जुनसुकै दलको सरकार आए पनि नागरिकले सरकारलाई सघाएन भने त्यो देशको भविष्य मजबुत हुँदैन । हामी त्यही नागरिकको कर्तव्य पूरा गर्नका लागि मात्र हिँडेका हौँ । भूकम्पपछि मनैदेखि पीडितहरुको पक्षमा उभिने प्रण गरेका थियौँ । जनताको पीडा टुलुटुलु हेर्न सकेनौँ र त्यही भएर फिल्डमा उत्रिएर काम गरेका हौँ । न त यो कुनै योजनावद्ध ढंगले गरिएको काम हो । भुइँचालो यतिखेर जाला अनि हामीले एकीकृत बस्ती बसालौँला भनेर कहिल्यै ड्राफ्ट नै बनाएका थियौँ र !

० तेस्रो चरणको एकीकृत नमूना बस्ती हस्तान्तरणपछि आगामी योजना के छ ?

– यदि सरकारले पाँच सयदेखि हजार रोपनीसम्म जग्गा दियो भने एकै कम्पाउण्डमा हिमाल, पहाड, तराईका पीडित परिवार अटाउने गरी एकीकृत बस्ती बनाउने योजनामा छौँ । विज्ञहरुसँग सल्लाह जारी छ । यो हाम्रो सपना हो । विदेशी पर्यटकले पनि यसलाई अध्ययन केन्द्रको रुपमा हेर्न सकुन् । राष्ट्रिय गौरवको परियोजनाको रुपमा यसलाई अगाडि बढाउन चाहेका छौँ । अहिले रित्तो अवस्थामा छौँ । सबैले साथ दिएमा हामी यसलाई नयाँ बस्तीको रुपमा अगाडि बढाउनेछौँ ।

० धुर्मुस सुन्तली फाउण्डेसनले आफ्नो हिसाब किताब पारदर्शी गरेन भन्ने आवाज पनि यदाकदा सुनिन थाालेको छ, के भन्नुहुन्छ यसबारेमा ?

– त्यस्तो लाग्छ भने पुरानो बानेश्वरमा धुर्मुस–सुन्तली फाउण्डेसनको कार्यालय छ, त्यहाँ गएर हाम्रो खाता जसले पनि चेक गर्नसक्नुहुन्छ । कहाँबाट कति पैसा आायो र कहाँ कति खर्च ग¥र्यौं भन्ने बुझ्न हाम्रो वेबसाइट धधध।मजगचmगकजकगलतबष्।िअयm मा हेर्नुभए पनि हुन्छ । छर्लङ्ग हुन्छ । हामीले फेसबुकमार्फत पनि खुलाएका छौँ । खर्चको हिसाब पाई–पाई सार्वजनिक गर्दा पनि त्यस्तो कन्फ्युजन छ भने कृपया हाम्रो कार्यालयमा आएर हेर्दा हुन्छ । हामी खुला किताब हौं । कुनै स्वार्थ छैन । अरुबाट पैसा उठाएर मस्ती गर्ने रहर छैन । सबै चिज त्यागेर पीडितका लागि काम गर्न होमिएका हौँ । निर्धक्क भन्न सक्छौँ कि, जति काम गरेका छौँ, पारदर्शी ढंगले गरेका छौँ ।
० दीपकराज गिरी, दीपाश्रीसँग सम्बन्ध चिसिएको हो ? नयाँ मुभीमा अटाउनुभएन त ?

– नअटाएको होइन । उहाँहरुले प्रस्ताव गर्नुभएको पनि हो । तर, म फिल्डमा खटिएर मुभीको तयारी चल्दै गर्दा भेट्न आउन पाइनँ । अहिले सम्बन्ध बिग्रियो भनेर धेरैतिर हल्ला चले । तर, हाम्रो सम्बन्धमा कुनै समस्या छैन । मेरैलागि कुर्ने अवस्था उहाँहरुलाई पनि रहेन । त्यही कारण हो । उहाँहरु मेरोलागि आदरणीय दाजु÷दिदी हुनुहुन्छ । कोहीसँग पनि मेरो सम्बन्ध बिग्रिएको छैन । सबैलाई सम्मान गर्छु÷सबैले माया गर्छन् ।

० तपाईं आफै फिल्म बनाउने कुराचाहिँ कहाँ अड्कियो ?

– फिल्मभन्दा पहिला नमूना नेपाल बनाउने धोको छ । त्यो सफल भएपछि मात्र फिल्ममा हात हालिन्छ ।

० धेरैपटक केपी ओलीको क्यारिकेचर गर्नुभयो । वाहवाही पनि पाउनुभयो । अहिले स्थानीय तहको निर्वाचन परिणाममा एमाले अगाडि देखिएको छ । खुशी हुनुहुन्छ ?

– उहाँ, हामी एउटै जिल्लाको भए पनि क्यारिकेचरको सम्बन्ध मात्र हो । पार्टीगत हिसाबमा कुनै पार्टीसँग निकट छैन । धेरैतिर क्यारिकेचर गर्दा त्यतैको हो कि भन्ने अनुमान गरिन्छ । मेरो एउटै पार्टी छ, त्यो हो कलाकार पार्टी । अहिले जुन लहर आएको छ, उहाँको कार्यकालमा बाँडेको सपनाबाट प्रभावित भएर जनताले मतदान गरेका हुन् । जनतालाई स्थायित्व भएको स्थानीय सरकार चाहिएको छ । त्यस्तो सरकारबाट विकास निर्माणका काममा सहजता आओस् भन्ने उनीहरु चाहन्छन् । शायद, जनताले त्यो कुराका लागि एमालेलाई ठीक ठानेका हुन् कि !

० तपाईंको कार्यक्रम प्रायोजन गर्ने मिडिया हबले कलाकारलाई पैसा दिइरहेको छैन । तपाईंहरु कसरी चलिरहनु भएको छ ?
– मिडिया हब आफैँ अप्ठ्यारोमा परिरहेको अवस्था छ । छिट्टै त्यो समस्या हल होला । र, कलाकारहरुले पनि पैसा पाउलान् कि !