युरिया किन्दा फास्फेट मल र साबुन पनि भिडाउदै साल्ट ट्रेडिङ !

विराटनगर , १३ भदौ । खुला प्रतिस्पर्धात्मक बजारको बम्पर योजनामा भनिन्छ , ‘यो लिए त्यो सित्तैमा ।,’ तर समय घर्किसकेपछि बल्ल युरिया मल ल्याएको साल्ट ट्रेडिङ कम्पनीको विराटनगर स्थित कार्यालयले भने युरिया मल खरिद गर्दा सहकारीहरुलाई उल्टै थप नगद लिएर साबुन र माटोमा हाल्ने बेसिजनको ‘फास्फेट’ मल पनि किन्न बाध्य पारिरहेको छ ।

सल्ट ट्रेडिङ कम्पनीको विराटनगर स्थित कार्यालयले युरिया किन्दा सहकारीहरूलाई जबर्जस्ती सिंगल सुपर फास्फेट (एसएसपी) मल र भारतमा उत्पादन भएको महंगो मुल्यको सेन्थेटिक ‘सन्तोर’ नामको साबुन पनि किन्न बाध्य बनाइरहेको छ । अनि सहकारीहरुले पनि कृषकहरुलाई खुद्रा वितरण गर्दा जनही युरियासँगै उसैगरि ‘फास्फेट’ मल र साबुन किनाइरहेका छन । साल्ट ट्रेडिङकै कारण खुद्रामा कृषकहरुले प्रतिकेजी १४ रुपैयाको युरिया किन्दा २० रुपैया केजीको एसएसपी मल र ३५ रुपैया गोटा पर्ने दुई वा तीन थान साबुन पनि किन्नुपरिरहेको छ ।

एसएसपी मल र साबुन खरिद नगरे कम्पनीले सहकारीलाई यूरिया मल दिन आनाकानी गर्ने गरेको छ । मल खरिद गर्न आएका मोरङ बुढीगंगाका एक सहकारी सदस्यले भने , ‘ साबुन र फास्फेट मल खरिद नगरे निबेदनमा तोकै लाग्दैन।’

हाल सहकारीहरुले बाध्य भएर ७ सय रुपैया मुल्यको ५० केजीको एक सय बोरा युरिया मल खरिद गर्दा प्रति बोरा ९ सय ६० रुपैया पर्ने ५० केजीको २५ बोरा एसएसपी मल र ७२ पिस भएको प्रति काटुर्न १९ सय ३८ रुपैया पर्ने ५ कार्टुन साबुन पनि कम्पनीबाट किन्न बाध्य भैरहेका छन । एसएसपी मल र साबुन खरिद नगर्ने सहकारीे युरिया मल नै पाउदैनन ।

यता थोकमा खरिद गर्दा एसएपी मल र साबुन किन्न बाध्य भएका सहकारीहरुले खुद्रा वितरण गर्दा कृषकहरुलाई पनि उसैगरि एसएसपी मल र साबुन किन्न बाध्य पार्ने गरेका छन । मोरङको कानेपोखरी स्थित मातृभूमी सहकारीले मंगलबार जनही ११ केजी मल बिक्रि गर्दा प्रति मुल्य ३५ रुपैया लेखिएको दुई वटा साबुन र ४ केजी मुल्य वरावरको एसएसपी मल किन्न बाध्य पारेको थियो ।’

एसएसपी मल विरगन्जको एक निजी कम्पनीले उत्पादन गरेको डिएपी मल हो । यो मल खनजोत गर्ने बेलामा हाल्नु उयपुक्त्त हुन्छ । साल्ट ट्रेडिङले कम्पनी सँग मिलेमेतो गरेर युरियासँगै एसएसपी मल पनि खरिद गर्न कृषकहरुलाई बाध्य पारेको हो । स्रोतका अनुसार एसएसपी मल विक्रि गरिदिए वापत कम्पनीका कर्मचारीहरुले निश्चित कमिसन पाउने गरेका छन । यसैले साल्ट्र ट्रेडिङ विराटनगरले हाल पुरानो स्टकमा रहेको प्रतिबोरा ९ सय ६०, एक हजार २० र १ हजार ४० रुपैयाँको एसएसपी मल सहकारीहरुलाई खरिद गराइरहेको छ ।

साल्ट ट्रेडिङ क्षेत्रिय कार्यालय विराटनगरका प्रमुख राधेश्याम चौधरीले एसएसपी मलमा सल्फर, क्याल्सियम, फसफोरस, जिंक र बोरोनको मात्रा मिलाइएकोले बाली पनि राम्रो हुने र माटो पनि राम्रो हुने बताउँछन । यसैले युरियासँगै एसएसपी मल पनि हालेमा सन्तुलन मिल्ने भएकोले ईच्छुक सहकारीहरुलाई मल र साबुन लिन आग्रह गर्ने गरेको तर कसैलाई बाध्य पार्ने नगरेको उनले बताए । भने , ‘हामीले कसैलाई पनि जर्बदस्ती एसएसपी मल र साबुन खरिद गर्न बाध्य पार्ने गरेका छैनौ इच्छा हुनेलाई मात्र लान भनेका हौ ।’,

उनका अनुसार साल्ट ट्रेडिङको केन्द्रि नीति अनुसार नै देशभरका कार्यालयहरुबाट युरियासँगै एसएसपी र साबुन बिक्रि भैरहेको हो ।
साल्ट टेडिङ क्षेत्रिय कार्यालय विराटनगर ले मोरङ, सुनसरी, धनकुटा, भोजपुर, संखवुवा र तेह्रथुमा गरि ६ वटा साल्ट ट्रडिङको डिपो र २ सय ६४ वटा सहकारीलाई मल वितरण गर्दै आएको छ ।

ढिलो गरि भदौ दोस्रो साता लागेपछि बल्ल साल्ट ट्रेडिङ विराटनगरमा ३ सय २९ मेक्ट्रिक टन मात्र युुरिया मल आएको छ । सबैलाई मल पर्याप्त नहुने भएकोले तराई क्षेत्रमा प्रति सहकारी १ सय वोराका दरले खटाएर युरिया वितरण गरिरहेको छ ।

धानले गाँज हालिसकेपनि ढिलै भएपनि उत्पादन बढाउन सकिन्छ की भन्ने आशमा कृषकहरु घण्टौ टन्टला पुगेर घामा लाइन लागेर सहकारीले खटाएर दिएको जनही ११ केजी मल खरिद गर्न बाध्य छन । झन त्यही माथि उनिहरुले युरिया मलसँगै एसएसी मल र साबुन पनि पैसा तिरेर किन्नु परिरहेको छ । मंगलबार मातृभूमी कृषक सहकारीले वितरण गरिरहेको मल लिन आएका मोरङ कानेपोखरी ६ का कृषक लालबहादुर सुबेदीले भने , ‘खाए खा नखाए घिच भनेपछि युरिया किन्नकैलागि पनि साबुन र एसएसपी मल पनि किन्न बाध्य भयौ ।’

प्रदेश १ कृषी भूमी तथा सहकारी मन्त्रालयका प्रबक्त्ता राजेन्द्र उप्रेतीले महामारीको समयमा मारमा परेका कृषकलाई माटोमा हाल्ने मल थप मल र बिदेमा उत्पादन भएको साबुन पनि किनाउनु गलत नीति भएको बताए ।उप्रेतीले माटोमा हाल्ने मल पछि गहुँको सिजनमा बिक्रि गर्दा भैहाल्छ अहिलै नै साना कृषकलाई १० केजी युरिया किन्दा अर्को मल र साबुनमा २ सय रुपैयाको भार थप्नु हुदैन भने । उनले गुनासो आएकोले तुरुन्त एसएसपी मल र साबुन किन्न बाध्य नपार्न साल्ट ट्रेडिङ लाई आग्रह गरिसकेको बताए । प्रबक्त्ता उप्रेतीले भने , ‘आग्रह गरेर पनि रोकिएको रहेन छ भने म यसलाई मन्त्रालयको मिटिङमै कुरा उठाउने छु ।’