युवा संघले शंकरलाई छाता ओढाउँदै धान रोप्यो, पोखरामा दुबोझैँ गलामा बीऊको माला

आज असार १५, किसानहरुका लागि मानो खाएर मुरी उब्जाउने दिन । दही च्युरा खाने दिनका रुपमा प्रचलित असार १५ लाई पछिल्ला वर्षहरुमा धान दिवस मनाउन थालिएको छ । सरकार, राजनीतिक दल, विभिन्न संघ संस्था, कलाकारहरुले देशभर औपचारिक कार्यक्रम आयोजना गरि धान दिवस मनाउने गरेका छन् ।

यसैक्रममा आज कृषि तथा पशुपक्षी मन्त्रालयले राष्ट्रिय बाली विज्ञान अनुसन्धान केन्द्र खुमलटार फार्म परिसरमा राष्ट्रिय धान दिवस तथा रोपाइँ महोत्सव आयोजना गरेको छ । सो कार्यक्रममा पुग्नुभएका कृषि मन्त्री महिन्द्रराय यादवले मेशिनबाट धान रोप्नुभयो । रोपाइँ महोत्सवमा मन्त्रालय र अनुसन्धान केन्द्रका पदाधिकारीहरू पनि सहभागी थिए । सो अवसरमा मन्त्री यादवले कृषि क्षेत्रलाई आधुनिकीकरण गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।त्यस्तै, नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओली भक्तपुरको सिरुटारमा आयोजित रोपाइँ महोत्सवमा सहभागी हुनुभयो । पत्नी राधिका शाक्य र कार्यकर्तासहित रोपाइँमा सहभागी हुनुभएका उहाँले पनि मेसिनमार्फत् धान रोपेपछि केहीबेर भाषण गर्नुभयो ।

यता, एमालेको भ्रातृ संगठन युवासंघ नेपालले ललितपुर महानगर–२२, बुङ्गमतीस्थित फसिडोलमा धान रोपाइँ कार्यक्रम गरेको छ । खेतमा युवासंघको झण्डा फहराउँदै आयोजना गरिएको धान रोप्ने कार्यक्रममा एमाले महासचिव शंकर पोखरेल, भक्तपुरका नेता महेश बस्नेतलगायत सहभागी थिए । सो अवसरमा युवाहरुले महासचिव पोखरेललाई छाता ओढाएर खेतमा लगेका हुन् ।असार १५ को दिन हिलो छुनैपर्ने मान्यता रहिआएको छ । कृषि पेशालाई सम्मान गर्न र किसानलाई हौसला दिन आयोजना गरिने यस्ता कार्यक्रम पछिल्ला वर्षमा भने नितान्त रमाइलो गर्ने र सामाजिक सञ्जालमा फोटो टाँस्ने माध्यम बनिरहेको छ । गमला, कार्पेट र औपचारिक कार्यक्रमका मञ्चमै धान रोपेर देखासिकी गर्ने क्रम पनि उस्तै छ ।त्यतिमात्र होइन, रोपाइँ खेल्ने नाममा भित्र्याइएका विकृत संस्कृतिले असार १५ को मौलिकता नै लोप हुने खतरा बढेको छ । परम्पराका नाममा शरीरमा हिलो दलेर संवेदनशील अंग प्रदर्शन गर्ने, महिला र पुरुष हिलोमा लडिबुडी गर्ने, संवेदनशील अंगमा धानको बीऊ राखेर फोटो खिच्ने जस्ता अश्लिल हर्कतहरु हुने गरेका छन् । यसै पनि औपचारिकतामा सीमित हुँदै गएको धान दिवस यस्ता हर्कतले कुसंस्कृत बन्दै गएको छ ।केही वर्षअघि आजैका दिन तत्कालीन कृषिमन्त्री हरि पराजुलीले धान रोपाइँका क्रममा अशोभनीय व्यवहार गरेपछि पदबाट हट्नु परेको थियो । रमाइलो गर्ने बहानामा पदीय मर्यादालाई बिर्सेर रोपाहारलाई अँगालो हालेका उनको चर्को आलोचना भएको थियो । स्व. सुशील कोइराला नेतृत्वको सरकारमा पराजुली एमालेबाट मन्त्री थिए ।उता पोखरामा आज मनाइएको धान दिवसमा मञ्चमा सुकिला पोशाकमा सजिएकाहरुको गलामा बिहेको दिन बेहुलाले दुबोको माला लगाएझैँ देखिएको छ । उनीहरुको निधारमा रातो टीका लगाइएको छ । झ्वाट्ट हेर्दा विवाह समारोह जस्तै देखिएको उक्त फोटो र कार्यक्रमको चर्को आलोचना भएको छ । उब्जनी हुने खेतमा घर ठडिएकाले अब धानको बीऊ गलामा भिर्नुको विकल्प नभएको फोटोमा आलोचकहरुको टिप्पणी छ ।धान दिवस उल्लासपूर्वक मनाइने नेपालमा वर्षेनी अर्बौं रुपैयाँको धान र चामल विभिन्न देशबाट भित्रिने गर्छ । यो तथ्य भन्सार विभागको तथ्याङ्कले देखाएको छ । पछिल्लो ११ महिनामा मात्र विश्वका विभिन्न देशबाट १६ अर्ब ७९ करोड १७ लाख ४९ हजार रुपैयाँको धान नेपाल भित्रिएको छ । भन्सार विभागका अनुसार चालु आर्थिक वर्षको उक्त अवधिमा सो मूल्य बराबरको धान नेपालले आयात गरेको हो ।

चालु आर्थिक वर्षमा प्रत्येक महिना औसतमा १ अर्ब ५२ करोड रुपैयाँभन्दा बढीको धान नेपालले आयात गर्दै आएको छ । धान र चामलको आयातको गति यही रहे चालु आर्थिक वर्षमा नेपालले करिब साढे १८ अर्ब रुपैयाँ धान र चामल आयातमा खर्चने छ । सो अवधिमा नेपालले विभिन्न देशबाट ५४ करोड ५१ लाख १७ हजार २१० केजी धान आयात गरेको हो ।